بازدیدها: 2
کاسه نمد (radial shaft seal) جزو آن قطعاتی هست که حتی اگر با مسائل فنی خودرو هم آشنا نباشید حداقل یک بار اسم آن را شنیده اید. اما کار آن چیست؟ دلایل و علائم خرابی آن چه هستند؟
کاسه نمد چیست؟
در واقع کار کاسه نمد درزگیری و ممانعت از نشت ماده سیال مانند روغن به بیرون است. هر موتور و یا وسیله ای مکانیکی برای انتقال نیروی چرخشی خود نیازمند قطعه ای به نام شفت می باشد.
شفت همواره در حال حرکت دورانی است و برای راحتی این دوران و جلوگیری از خشکی حرکت به روغن کاری آن نیاز هست.که این روغن به دلیل سیال بودن تمایل به فرار و ریخته شدن دارد که برای جلوگیری از این نشت از کاسه نمد استفاده می شود.
اما چرا اسم این قطعه کاسه ای شکل را کاسه نمد نامیده اند؟! در گذشته برای خشک کردن روغن از پارچه و یا نمد برای خشک کردن روغن استفاده می شده که همین نام نمد به صورت پسوند بعد از کاسه قرار گرفته و ما این قطعه درزگیری روغن را کاسه نمد می نامیم.
بیشتر بخوانید:
بلبرینگ چرخ و نشانه های خرابی آن را بشناسید
کاسه نمد با ابعاد و کیفیت های متنوعی بسته به محل قرار گیری و استفاده طراحی و تولید می شوند. بسته به جنس و نوع آن می تواند قیمت کاسه نمد بسیار متغیر باشد.
بخش های زیادی از قطعات موتور درگیر نیروی چرخشی هستند و در واقع هر جا این نیروی چرخشی موتور دخیل باشد قطعا کاسه نمد هم آنجا پیدا می شود.
کاسه نمد معمولا در جوار و نزدیکی قطعاتی همچون بلبرینگ ها، پلوس، پیستون، کمک فنر، شیر فرمان و سوپاپ ها به راحتی پیدا می شوند و با توجه به نوع کارکرد این قطعات، و توضیحاتی که در بالا آمد، کارکرد این قطعه را نیز بهتر درک می کنیم.
شاید همه ما با محفظه تیوبی کمک فنر آشنا باشیم که روغن در داخل آن تحت فشار و با کاسه نمد مخصوصی نیز درزگیری شده است. معمولا همیشه برای مطمئن شدن از خرابی کمک فنر از زیر به آن نگاه می کنند و در صورت مشاهده روغن متوجه می شوند که به دلیل خرابی کاسه نمد و نشت روغن به بیرون، کمک فنر دیگر کارایی خود را از دست داده است و مثل قبل خودرو نرم نیست و کمک فنر بازی نمی کند.
اجزا، جنس و عملکرد
کاسه نمد از فنر، نمد و واشر تشکیل شده است. در کنار هم کار کردن این عناصر موجب می شود که کاسه نمد وظیفه خود را به عنوان درزگیری و آب بندی قطعات دارای سیال به کار می رود.
وجود فنر در این قطعه موجب جالت کشسانی و ارتجاعی آن برای قرارگیری صحیح و محکم در جای خود تعبیه شده است. جنس فنر استفاده شده در آن نیز بسته به مکانی که در آن استفاده می شود نیز می تواند متفاوت باشد.
برای مثال از فنر با جنس استیل در مواردی که برای درزگیری آب بکار می برند چرا که استیل فلز مقاومی در برابر زنگ زدگی می باشد. واشر به دلیل آب بندی محم تر و خود نمد نیز برای مقاومت در برابر گرما در این سیستم واحد تعبیه شده اند.
این قطعه در هر مکانی که قرار گیرد وظیفه ممانعت از ورود و خروج گرد و غبار و سیالات داخلی می باشد و به صورت کلی تر می توان به تمامی واشرهایی که در مسیر آب بندی کردن یک قطعه به کار می رود را کاسه نمد می گویند.
بیشتر بخوانید:
نشانه هایی که خرابی پمپ بنزین خودرو شما را هشدار می دهد
جنس این قطعهنیز بسته به جایی که در آن نصب می شود و حرارت تولید شده و سیال داخلی که قرار است مانع از نشت آن شود متفاوت می باشد.
معمولا کاسه نمدها بسته به شرایط یاد شده می توانند از جنس چرم، پلاستیک، سیلیکون و … ساخته شده باشند. قطعا تحمل گرما برای هر یک از این متریال ها می تواند متفاوت باشد.
کاسه نمدهایی که در معرض ضربه و تحرک بالایی هستند از جنس تفلون ساخته می شوند و دلیل آن نیز به خاطر مقاوت در برابر استهلاک، پوسیدگی و فرسودگی می باشد.
عوامل و علائم خرابی
ممکن است شما که در حال خواندن این متون هستید، با وجود اینکه همیشه از بهترین کیفیت و جنس در انتخاب این قطعه استفاده می کنید اما باز از خرابی زود هنگام کاسه نمد خود شاکی باشید.
باید توجه داشته باشید که کاسه نمد و عمر مفید آن علاوه بر کیفیت و جنسی که انتخاب می کنید به مواردی هچون نحوه قرارگیری و نصب آن و انتخاب صحیح کاسه نمد برای محلی که در آن قرار می گیرد دارد.
باتوجه به نوع و محل قرارگیری قطعات در ارتباط با کاسه نمد و گرمای تولید شده، قطعا کاسه نمد انتخابی نیز می بایست متفاوت باشد.
دمایی که تولید می شود و نوع روغنی که در این قطعات به کار می رود بسته به نوع خودرو نیز می تواند بسیار متفاوت باشد که همین امر موجب شده است انواع کاسه نمد با مقاومت ها و تحمل حرارت های متفاوتی از هم طراحی و تولید شوند.
یکی از دلایل خرابی که در بالا به آن اشاره شد، نحوه قرارگیری صحیح آن در جای خود می باشد. این قطعات در طرف داخلی خود یک لبه دارند که این لبه ها به این منظور طراحی و ساخته شده اند که دائما روغن داخل شفت را بازگرداند و روی آن بریزد و این عمل موجب می شود که شفت نیز دائما چرب و روان باشد.
بیشتر بخوانید:
چرخه اتکینسون در موتورهای درون‌سوز
شیارهای داخلی کاسه نمد ممکن است به صورت چپ گرد و یا راست گرد طراحی کرده باشند و در هر دو نوع ذکر شده موجود می باشد. و عدم دقت به این جهت شیار می تواند موجب عبور راحت روغن از روی شفت باشد که با باز کردن قطعه شاهد ریختن روغن خواهید بود.
کاسه نمد نیز جزو قطعاتی می باشد که برای جلوگیری از خرابی و نشتی روغن نیاز به سرویس های دوره ای و بازدید دارد. این قطعه با نشتی روغن در اطراف کمک فنر خرابی خود را اعلام می کند.
پس بررسی زود هنگام و تعمیر آن هزینه های بسیار کمتری نسبت به مواقعی که این قطعه خراب شده باشد در پی دارد.
عوارض خرابی
در صورت خرابی کاسه نمد و نشت روغن داخل آن در موتور خودرو ممکن است که سوپاپ های هوا گیر کنند و این گیر کردن سوپاپ هوا منجر به گرم شدن داخل محفظه می گردد و همین گرم شدن روغن ممکن است فشار بالایی به داخل جداره های اطراف وارد کند که این فشار روغن می تواند به راحتی کارایی آن را مختل و از کاسه نمد به بیرون نشت پیدا کند و کمبود روغن می تواند خسارت های دیگری را نیز به بار می آورد.
از عوارض دیگر می توان به پر سر و صدا کار کردن دیفرانسیل اشاره کرد. چرا که کاسه نمد معیوب باعث نشت روغن و کم بودن روغن بر روی دیفرانسیل و یا قطعات مربوطه می شود و کم بود روغن در دیفرانسیل نیز با سر و صدا کار کردن خود را بروز می دهد و دلیل آن خشک بودن دیفرانسیل و چرخ دنده ها می باشد که همین سر و صدا در صورت تعمیر نشدن و درست نکردن آن می تواند به مرور زمان به خود دیفرانسیل نیز آسیب وارد کند.
در بعضی موارد راننده ها به دلایلی غیر موجه بعد از خرابی کاسه نمد و نشت روغن، هر چند بار یکبار اقدام به روغن ریزی دوباره می کنند تا کاهش روغن را جبران کرده باشند.
این کار در واقع فقط ماست مالی کردن و صرف هزینه برای جبران روغن می باشد و از آنجا که چند روز روغن کافی در داخل محفظه وجود دارد و چندین روز هم با روغن کم و یا بدون روغن کار می کند، ممکن است آسیب هایی به قطعات وارد شود.
