بازدیدها: 294
فنرها یکی از قطعات مهم خودرو هستند که نقشی کلیدی در تعادل و حرکت ثابت خودرو دارند. در واقع فنرها با تحمل وزن بدنه و بار خودرو، ارتفاع آن را ثابت نگه می دارند. افزون بر این، فنر با جذب نوسانات ناشی از مسیرهای ناهموار از انتقال آنها به اتاقک خودرو جلوگیری می کنند. جالب است بدانید که در یک اتومبیل از 5 نوع فنر مختلف استفاده می شود که عبارتند از: فنر لول یا فنر مارپیچ ، فنر تخت ، فنر بادی ، فنر لاستیکی و میله پیچشی
فنر لول چیست؟
فنر لول (Coil spring) ساده ترین نوع فنر است که همگی با آن آشنا هستیم. فنر لول خودرو از یک میله فولادی ساخته می شود که به صورت حلقه های متناوب پیچیده شده است.
قدرت و مقاوت این فنر به تعداد حلقه ها، ارتفاع آنها و قطر میله فولادی بستگی دارد. به طور کلی هرچه قطر میله فنر بیشتر باشد قدرت آن نیز افزایش می یابد. از سوی دیگر افزایش طول و تعداد حلقه های فنر موجب انعطاف پذیری بیشتر آن خواهد شد.
فنر لول ها بین چرخ ها و بدنه خودرو قرار می گیرند. برای سنجش قدرت این قطعه از فاکتوری به نام ثابت یا ضریب فنر استفاده می شود. ثابت فنر در واقع میزان وزنی است که برای فشردن یک فنر مارپیچ به اندازه یک اینچ نیاز است. ثابت فنر در فیزیک با عناوین نرخ فنر یا نرخ فشردگی فنر نیز شناخته می شود.
معایب و مزایای فنر لول خودرو
فنر لول یک قطعه مکانیکی است که در مواردی چون ذخیره‌سازی و رهاسازی انرژی، جذب شوک مکانیکی و … به کار گرفته میشود. این نوع فنر زمانی که تحت فشار و تنش زیادی قرار گیرد، دچار تنش پیچشی میشود
این فنرها در مقایسه با فنرهای تخت، بیشتر عمر می‌کنند و کمتر خراب می‌شوند، مقاومت و سادگی بیشتری دارند و تنظیم آنها سخت نیست، پس خرید آنها نسبت به فنرهای تخت به صرفه‌تر است.
در مقابل، توانایی تحمل وزن زیاد را ندارند و به همین دلیل ممکن است در گذر زمان، فرسوده و ناکارآمد شوند. این فرسودگی بر کیفیت لاستیک ها تاثیر گذاشته و کارایی آنها را کاهش می‌دهد.
نکته مهمی که از فرسودگی فنرها جلوگیری و سلامت لاستیک ها را تضمین می‌کند و بسیاری این نکته مهم را نادیده می‌گیرند، اهمیت چک کردن فنرها است.
فنرها نیز مانند تمام قطعات مکانیکی دیگر نیاز به بازدید و چک کردن دارند زیرا فنرهای لول با یک لایه محافظ شیمیایی پوشانده شده‌اند که این لایه فنرها را در مقابل زنگ‌زدگی مقاوم می‌سازد.
این لایه شیمیایی در گذر زمان دچار فرسودگی شده و قدرت محافظتی خود را از دست می‌دهد، در نتیجه فنر لول زنگ زده میشود. اهمیت این موضوع زمانی مشخص میشود که بدانیم طبق نتایج یک آمارگیری، 12 درصد خودروهایی که به فنر لول مجهز هستند، در قسمت لایه محافظ شیمیایی فنرها دچار مشکل و نیازمند تعمیر هستند، اما راننده‌ها به این مساله توجهی نداشته‌اند.
کمک فنر و نقش آن در خودرو
نکته مهم اینکه هر چند وقت یک بار از تعمیرکار بخواهیم تا از فنر لول ماشین نیز بازدید کند تا در صورت نیاز به تعمیر آن بپردازد. مساله دیگر اینکه ما باید فنر لول ماشین خود را و مشکلاتی که ممکن است برایش به وجود بیاید، بشناسیم تا در صورت نیاز برای تعمیر آن اقدام کنیم.
اما چه مشکلات دیگری ممکن است برای فنرهای لول به وجود بیاید؟ در ادامه آنها را شرح خواهیم داد.
فرسودگی فنر لول
همان طور که گفته شد، فنرهای لول قطعات مکانیکی فلزی هستند که وظیفه آنها به لرزه درآمدن و رهاسازی یا ذخیره‌سازی انرژی است، این کار ممکن است فنر را دچار فرسودگی کرده و در نتیجه فنر را دچار گسستگی کند.
از آن جایی که فرسودگی فنر از مقاومت آن می‌کاهد، خستگی آن فنرها را در رهاسازی، ذخیره سازی و دریافت و جذب ضربه‌ها ناکارآمد می‌کند، نتیجتا فنر کارایی خود را به طور کل از دست داده و سپس دچار گسستگی میشود.
گسستگی فنر
فنرهای لول به طور کلی به نسبت فنرهای تخت کمتر دچار گسستگی می‌شوند اما این اتفاق غیر ممکن نیست. فرسودگی و زنگ زدگی از عواملی هستند که ممکن است به گسستگی فنرهای لول منجر شوند.
اهمیت توجه به گسستگی فنرهای لول در نزدیکی مکان آنها به تایر ماشین است، یعنی اگر فنرها دچار گسستگی شوند، تایر خودرو نیز پاره شده و آسیب می‌بیند.
کاهش ارتفاع فنر لول و اسپرت کردن
امروزه یکی از کارهایی که در بین جوانان به صورت مد رایج شده، این است که به منظور اسپرت کردن ماشین خود، به کارگیری فنر لول اسپرت است.
با استفاده از فنر اسپرت، ارتفاع خودرو را کاهش می دهند و در نتیجه این کار، خودرو اسپرت تر نشان داده میشود. این کاهش ارتفاع و اسپرت کردن زمانی درست است که بر اساس قواعد خاصی انجام گیرد.
ارتفاع فنر با میزان انرژی که جذب می‌کند رابطه مستقیم دارد، بنابراین در صورت کاهش ارتفاع فنر، طبیعتا میزان انرژی دریافتی آن کاهش پیدا می‌کند که این امر موجب کاهش جذب انرژی و انتقال نیروی ضربات به اتاق خودرو شود.
همچنین برخی از گرم کردن فنر برای نزدیک کردن حلقه ها و کاهش ارتفاع آن استفاده می کنند. در این روش نیز شاخص فنر به میزان قابل توجهی تغییر کرده و در واقع به یک جسم صلب نزدیک می شود. کوبیده شدن خودرو در دست اندازها از اثرات منفی این روش خواهد بود.
گرم کردن فنر خودرو باعث کوبیدگی خودرو هنگام گذر از دست اندازها و ضربه ناگهانی به آن میشود. یکی از راه‌های جایگزین کاهش ارتفاع فنر لول که دریافت ضربات مسیر را با مشکل مواجه می کند، استفاده از فنرهایی با ارتفاع کمتر است.
کاسه نمد خودرو چیست؟ علائم و دلایل خرابی کاسه نمد
با این کار هم خودرو ارتفاع کمتری خواهد داشت و اسپرت جلوه خواهد کرد و هم روند عادی فنرهای لول با مشکل مواجه نمی‌شود که متاسفانه به این موضوع توجه چندانی نمی‌شود و افراد به صورت غیر اصولی به کم کردن ارتفاع خودرو خود می پردازند.
دگرگونی ضرایب و طول فنر
هر فنر خودرو ضرایب متفاوتی دارد که به حالت فیزیکی و نوع جنس هر فنر بستگی دارد. به همین دلیل است که فنر جدید خودرو بعد از عوض کردن آن، ضرایب متفاوتی نسبت به فنر قبلی به دست می‌دهد.
این تفاوت ضرایب موجب تفاوت میزان جذب انرژی شده و باعث میشود در بخش‌های فنی ماشین و کیفیت آن اختلالاتی به وجود بیاید. همانطور که بالاتر نیز اشاره شد، تغییر اندازه فنر نیز معایب خودش را دارد.
ضربه‌های شدید در مسیر حرکت خودرو به اتومبیل وارد خواهد شد و نهایتا به فرسودگی فنر، گسستگی آن و پاره شدن تایر خودرو اتفاق خواهد افتاد.
دقت در ضریب و اندازه فنر لول خودرو در هنگام تعویض
فنرهای مارپیچ از ضرایب متفاوتی برخوردارند که می توانید تنوع گسترده آنها را در فروشگاه اینترنتی ماشین نو ملاحظه کنید. ثابت فنر به جنس میله و فیزیک آن بستگی دارند.
بنابراین در هنگام تعویض فنر لول باید یکی بودن ضرایب فنرهای قدیمی و جدید دقت نمود. تفاوت در ضریب فنر می تواند موجب تغییر میزان جذب انرژی و بروز مشکلاتی در بخش های فنی، کیفیت رانندگی و حتی حالت ایستایی خودرو شود.
میل تعادل چیست، اجزا، عملکرد و علل خرابی میل موجگیر
بررسی دوره ای فنر مارپیچ خودرو
با وجود آنکه بسیاری تصور می کنند فنر لول خودرو نیازی به بازدید دوره ای ندارد اما این قطعه نیز همانند سایر لوازم یدکی خودرو دچار استهلاک خواهد شد. ساده ترین ایرادی که فنرهای مارپیچ به آن دچار می شوند اکسید شدن یا زنگ زدگی است. با وجود آنکه بر روی فنر لول ها یک پوشش برای محافظت در برابر ضربات و زنگ زدگی وجود دارد اما آمارها نشان می دهد که چیزی حدود 10 درصد از خودروهایی که در سطح خیابان ها تردد می کنند دچار پوسیدگی در قسمت فنرهای مارپیج هستند.
از سوی دیگر اگرچه فنرهای لول کمتر دچار شکستگی می شوند اما وارد شدن ناگهانی نیروی زیاد در کنار پوسیدگی می تواند موجب شکستگی آنها شود.
از آنجایی که فنرها دقیقا در بالای تایرها قرار دارند، شکستگی آنها می تواند باعث پارگی لاستیک ها شود. همچنین یکی دیگر از عوامل شکستگی فنر، خستگی آن است که در اثر گذر زمان و تحمل بارهای زیاد ایجاد می شود.